Krisis yang melanda bola sepak negara selepas keputusan FIFA menggantung tujuh pemain naturalisasi Malaysia bukan sekadar isu teknikal, tetapi ujian terhadap kepercayaan rakyat terhadap tadbir urus sukan negara.

Pada 26 September 2025, FIFA mengenakan denda sebanyak CHF350,000 terhadap Persatuan Bolasepak Malaysia (FAM) serta menggantung tujuh pemain selama 12 bulan kerana pelanggaran Artikel 22 Kod Disiplin FIFA berkaitan dokumen kelayakan pemain.

Antara pemain yang terlibat termasuk Facundo Garcés, Rodrigo Holgado dan João Figueiredo.

FAM dalam kenyataannya menegaskan bahawa isu berkenaan berpunca daripada ralat pentadbiran, bukan niat untuk menipu.

Namun bagi rakyat, ini bukan sekadar soal dokumen tetapi menyentuh soal integriti dan profesionalisme, dua nilai utama yang menentukan maruah institusi bola sepak kebangsaan.

Menteri Belia dan Sukan, Hannah Yeoh, turut menegaskan agar FAM bersikap telus dan pantas dalam menyelesaikan isu ini kerana rakyat sudah hilang sabar dan mahu jawapan yang jelas.

Sejak hukuman diumumkan, media antarabangsa seperti Reuters dan Channel NewsAsia melaporkan bahawa AFC mungkin menyemak semula keputusan dan mata kelayakan Malaysia untuk ke Piala Asia 2027.

Situasi ini menimbulkan kebimbangan besar kerana ia boleh menjejaskan hala tuju skuad Harimau Malaya yang sebelum ini menunjukkan prestasi meningkat di bawah kendalian Peter Cklamovski.

Dalam masa sama, FAM masih memikul tanggungjawab melaksanakan pelan hala tuju F:30 yang dilancarkan sejak 2018 dengan sasaran menempatkan Malaysia dalam kelompok lima terbaik Asia menjelang tahun 2030.

Namun sasaran ini tidak akan tercapai sekiranya FAM gagal memulihkan keyakinan rakyat, apatah lagi apabila organisasi itu kini berdepan persepsi bahawa ia tidak cukup telus dan tangkas dalam bertindak.

Dalam dunia sukan moden, cara sesebuah organisasi berkomunikasi semasa krisis menjadi kayu ukur utama terhadap tahap profesionalismenya.

Seperti yang dinyatakan oleh Coombs dalam Crisis Communication: Theory and Application, organisasi yang lambat menjelaskan fakta sebenar akan menghadapi 'krisis kedua' iaitu krisis kepercayaan.

FAM perlu beralih daripada komunikasi berbentuk defensif kepada strategi ketelusan menyeluruh.

Rakyat mahu tahu kronologi, bukti dan tindakan pembetulan, bukan kenyataan kabur.

Justeru, penubuhan pasukan tindakan krisis FAM yang menyalurkan maklumat secara berpusat akan membantu mengelakkan kekeliruan.

Ini selaras dengan saranan dalam FIFA Media Regulations 2024 yang menekankan pentingnya komunikasi satu saluran dalam pengurusan krisis agar mesej yang disampaikan tidak bercanggah antara satu sama lain.

Krisis ini turut memberi kesan kepada moral pemain dan penyokong.

Kajian oleh Scholz et al. pada 2023 menunjukkan bahawa penyokong lebih setia apabila mereka merasakan organisasi pasukan berlaku adil dan jujur.

Kini, FAM perlu membina semula kepercayaan itu dengan menonjolkan semangat baharu iaitu memperkukuh peranan pemain tempatan dan menghargai semangat kebangsaan yang menjadi nadi bola sepak Malaysia.

Langkah ini penting untuk mengimbangi persepsi bahawa kejayaan negara hanya bergantung pada pemain naturalisasi.

Model yang sama pernah digunakan oleh JDT selepas krisis dalaman kelab pada 2012, apabila penekanan terhadap disiplin, integriti dan komunikasi terbuka membantu kelab itu membina imej profesional yang dihormati hingga ke peringkat Asia.

Untuk mengembalikan sokongan rakyat, FAM perlu mempertimbangkan untuk melaksanakan beberapa strategi utama.

Pertama, membentuk audit bebas dan memperkenalkan semula prosedur kelayakan pemain yang ketat.

Panel bebas yang terdiri daripada pakar undang-undang sukan, bekas pemain, serta wakil kerajaan perlu menilai semula proses naturalisasi agar lebih telus dan berintegriti.

Setiap penghantaran dokumen ke FIFA mesti melalui dua lapisan semakan rasmi bagi mengelak kesilapan pentadbiran berulang.

Kedua, FAM perlu juga mempertimbangkan untuk mewujudkan Piagam Ketelusan Bola Sepak Malaysia yang diterbitkan setiap tahun, memaparkan struktur perbelanjaan, pelan pembangunan dan laporan aktiviti tahunan.

Ketelusan seperti ini penting bagi menunjukkan kepada rakyat bahawa pembetulan sedang dijalankan secara nyata, bukan sekadar janji di atas kertas.

Ketiga, FAM dicadangkan perlu memperkukuh hubungan dengan masyarakat melalui program Football for All Malaysia, yang menggalakkan penglibatan komuniti akar umbi dalam pembangunan sukan.

Kajian oleh European Football Observatory pada 2024 menunjukkan bahawa apabila rakyat merasa memiliki pasukan kebangsaan, kadar sokongan jangka panjang meningkat hampir 50 peratus.

Krisis FIFA–FAM ini boleh menjadi titik tolak kepada pembaharuan menyeluruh dalam tadbir urus bola sepak negara.

FAM mesti menunjukkan bahawa langkah pembetulan ini bukan untuk mempertahankan nama tetapi untuk memperkukuh sistem.

Rakyat tidak menuntut kesempurnaan tetapi mereka menuntut kejujuran dan akauntabiliti.

Seperti yang pernah dinyatakan oleh bekas Presiden AFC, Mohammed bin Hammam pada 2010, “bola sepak Asia hanya akan dihormati apabila rakyat menghormati pentadbirnya.”

Maka, masa depan Harimau Malaya tidak ditentukan oleh keputusan FIFA semata-mata, tetapi oleh keupayaan FAM membuktikan bahawa kejujuran dan integriti adalah strategi kemenangan sebenar.

Dr Mohd Firdaus Bin Abdullah
Timbalan Dekan Pembangunan
Fakulti Sukan dan Sains Eksesais
Universiti Malaya