Sukan: Pemangkin Pembangunan Masyarakat Orang Asli di Malaysia

Masyarakat Orang Asli di Malaysia kaya dengan bakat semula jadi dalam pelbagai bidang, termasuk sukan. Namun, mereka masih berdepan cabaran besar untuk menyerlahkan potensi mereka dalam bidang ini. Isu utama yang sering dihadapi termasuk kekurangan kemudahan sukan, kurangnya program pembangunan khusus, serta persepsi negatif terhadap keupayaan mereka. Dalam usaha membina masyarakat yang inklusif, sukan boleh menjadi alat penting untuk memajukan komuniti Orang Asli, khususnya dalam melahirkan bakat sukan di peringkat akar umbi.

Kekurangan kemudahan sukan di kawasan pedalaman menjadi penghalang utama kepada pembangunan bakat. Banyak kawasan komuniti Orang Asli tidak mempunyai akses kepada padang sukan, dewan serbaguna, atau peralatan asas untuk latihan. Kekangan ini menyukarkan mereka untuk berlatih secara konsisten dan membina kemahiran dalam sukan tertentu. Selain itu, kurangnya program pembangunan sukan terancang yang menyasarkan komuniti Orang Asli turut membantutkan potensi mereka untuk menyerlah di peringkat lebih tinggi.

Isu lain yang turut menyekat penyertaan mereka ialah stigma sosial dan stereotaip terhadap kemampuan masyarakat Orang Asli dalam bidang sukan. Persepsi negatif ini bukan sahaja menjejaskan keyakinan diri mereka, malah mengehadkan peluang untuk mereka diterima sebagai pesaing yang setara. Selain itu, ramai masyarakat Orang Asli tidak menyedari bahawa sukan boleh menjadi platform untuk kerjaya yang menguntungkan, seperti atlet profesional, jurulatih, atau pentadbir sukan.

Namun, sukan mempunyai potensi besar dalam mengubah kehidupan masyarakat Orang Asli. Melalui Pelan Rancangan Malaysia Kedua Belas (RMK-12), sukan diiktiraf sebagai alat penting dalam menyokong pembangunan komuniti terpinggir, termasuk Orang Asli. Dengan penyertaan aktif dalam sukan, keyakinan diri mereka boleh dipertingkatkan, di samping membantu memupuk jati diri yang lebih kukuh. Sukan juga dapat mempererat hubungan sosial dalam komuniti melalui aktiviti berpasukan dan kejohanan tempatan.

Untuk mengatasi cabaran ini, beberapa langkah perlu diambil. Pertama, kerajaan dan badan bukan kerajaan (NGO) perlu menyediakan kemudahan sukan yang sesuai di kawasan pedalaman. Selain itu, melatih jurulatih dari komuniti Orang Asli sendiri dapat membantu memastikan program pembangunan sukan lebih berkesan dan mampan. Penganjuran kejohanan peringkat akar umbi juga penting sebagai platform mencungkil bakat baharu dan memupuk semangat kompetitif.

Menurut Dr. Adjah Naqkiah Mazlan, Pensyarah Sains Sukan di Fakulti Sains Pendidikan dan Teknologi UTM, golongan masyarakat Orang Asli mempunyai keunikan tersendiri dalam mempamerkan bakat mereka. Kelompok ini dilihat mempunyai tenaga dari segi fizikal tetapi mereka terlihat masih kurang didedahkan kepada sesuatu pembelajaran atau perkongsian ilmu yang berstruktur. Pendedahan tentang sukan kepada mereka haruslah dibuat secara berperingkat dan berterusan kerana persepsi dan pengetahuan mereka hanyalah lebih kepada bermain untuk seronok sahaja.

Tambahan pula, program kesedaran mengenai peluang dan manfaat sukan perlu diperhebatkan. Bengkel dan seminar yang memberi fokus kepada potensi kerjaya dalam bidang sukan boleh membantu masyarakat Orang Asli memahami kepentingan sukan sebagai alat pembangunan. Dengan sokongan yang lebih menyeluruh, bakat sukan dalam kalangan Orang Asli dapat dikenalpasti, digilap, dan diketengahkan hingga ke peringkat nasional dan antarabangsa.

Secara keseluruhannya, sukan merupakan alat yang berpotensi besar untuk memajukan masyarakat Orang Asli, selari dengan aspirasi negara untuk membina sebuah masyarakat yang inklusif. Dengan pendekatan yang strategik dan sokongan berterusan, pembangunan sukan di peringkat akar umbi mampu mengubah landskap kehidupan komuniti Orang Asli. Ia bukan sahaja membuka peluang kepada bakat muda, malah menyumbang kepada perpaduan dan peningkatan taraf hidup mereka secara keseluruhan.

Penulis:

Dr. Adjah Naqkiah Binti Mazlan

Pensyarah Kanan,

Fakulti Sains Pendidikan dan Teknologi

Universiti Teknologi Malaysia.